Trâu
Kỵ ghi nhớ lời Thuần Vu Khôn nên ông làm việc hết sức siêng năng và cẩn thận.
Bấy giờ ai cũng đồn vị quan trấn thủ đất A là người hiền, và chê quan trấn thủ
đất Tức Mặc đủ điều. Trâu Kỵ để tâm đến việc đó, cho người xem xét hư thực rồi
tâu lại cho Tề Uy Vương biết.
Uy Vương cho triệu tập quần thần, lại đ̣i hai vị quan trấn thủ kia. Trước
mặt bá quan, vị quan đất Tức Mặc bị coi bằng "nửa con mắt". Vua gọi lăo ra hỏi:
- Người trấn thủ Tức Mặc cớ sao để các quan ở triều chê ngươi?
Lăo đáp:
- Thần chỉ biết làm hết chức trách của ḿnh, c̣n việc khen chê thần không
được biết.
Uy Vương lớn tiếng:
- Ta cho người ḍ xét đất Tức Mặc thấy ruộng vườn tươi tốt, người dân giàu
có, việc quan không bê trễ, cả một vùng phương Đông ấy yên ổn, mới hay nhà ngươi
một ḷng v́ dân, không đút lót cho bọn quan lại ở triều, v́ lẽ đó mà nhà ngươi
bị chê. Ngươi thật xứng đáng là một lương thần.
Nói rồi liền gia phong cho vị quan đất Tức Mặc. Lại gọi vị quan đất A,
nói:
- Ngươi trấn thủ đất A thế nào mà ngày nào ở triều cũng thấy lời khen ngợi
về ngươi. Ta cho người đến ḍ xét th́ thấy ruộng vườn bỏ hoang người dân đói
rách. Quân Triệu xâm lấn bờ cơi ngươi không chịu cứu. Nhà ngươi bóc lột tiền của
dân chúng đút lót cho kẻ tả hữu của ta để được tiếng khen. Ngươi là tên tham
quan độc ác.
Quan đất A sụp lạy xin tha tội. Uy Vương truyền đem hắn bỏ vào chảo dầu
sôi. Các quan xanh mặt. Vua truyền những tên từng khen chê bất công đó ra mắng:
- Các ngươi là tai mắt của ta lại ăn bẩn, phải trái đảo lộn. Nay đem các
ngươi cho vào vạc dầu.
Uy Vương truyền đem những kẻ thân tín nhất của ḿnh bỏ vào vạc dầu để làm
răn! Chư hầu thấy sự cải cách của Uy Vương đều sợ.
Lời
bàn:
Việc
này nhan nhăn ở mọi xă hội. Đời nay có khác ǵ đời xưa? Thí sinh đi thi thấy
ḿnh yếu kém bèn đút lót để được điểm cao. Thậm chí có người không đi thi mà vẫn
cấp bằng làm mất công nhà vua phải "lật sổ bộ" ra tra.
Nguyễn Khuyến nói:
"Có tiền việc ấy th́ xong nhỉ?
Đời trước làm quan cũng
thế a?"
May mắn thay cho triều nào minh
quân gặp lương thần. Vụ án hai ông quan trên đây là một bài học cho những người
có trách nhiệm với người dân.
