TỪNG  GIỌT  HƯ  KHÔNG

Nguyên Nhung

Tiếng chuông chiều chầm chậm thả từng giọt buồn vào không gian im vắng nơi cảnh chùa tịch mịch. Đó là một buổi chiều cuối thu, trời chưa tắt nắng, những vệt nắng c̣n kéo dài trên rặng liễu úa vàng, rủ xuống thảm cỏ ẻo lả như một cái bóng thướt tha. Hàng cọ vẫn lao xao trong gió chiều ŕ rào xen lẫn với hồi chuông thầm th́ buông, hai con chim đậu trên cây thông chừng sắp về tổ, cũng lặng ḿnh nghe tiếng chuông ngân nga gọi chiều buồn ngơ ngẩn. . .

Sao cảnh bỗng dưng buồn mà ḷng người chừng như tịnh lại. Nơi bậc tam cấp của tháp chuông, một người con gái mặc áo đen, tóc xơa xuống đôi bờ vai, mắt u uẩn nh́n ánh nắng cuối ngày thoi thóp trên bụi trúc đă đổi màu vàng ẩm. Âm vang của hồi chuông thong thả, không rộn ră như tiếng chuông nhà thờ, y hệt từng bước chân đi ngược vào ḷng người để t́m ra những ngóc ngách sâu kín của tâm hồn.

Ngọc đă định ra về khi thấy bóng chiều ngả xuống trước sân chùa, gió chiều càng lúc càng lạnh, tiếng gió rền rĩ cuộn trôi những dải mây tím, bay về một hướng trời xa. Đúng lúc ấy hồi chuông công phu chiều vang ngân nga, khiến nàng đảo mắt nh́n về phía gác chuông. Một cụ già khoảng ngoài bảy mươi, đầu đội chiếc mũ len màu nâu, bộ quần áo màu lam nhạt may lối nhà chùa, một tay cầm chuỗi Bồ Đề đang th́ thầm nguyện kinh. Đứng cách đó khoảng mười mét, Ngọc không nghe rơ được tiếng tụng kinh của cụ, nhưng đôi môi ấy mấp máy liên tục. Rồi cứ một khoảng ngắn của thời gian, cụ lại dùng cả hai tay đẩy chiếc chày gỗ mun vào quả chuông đồng vàng xẫm, tiếng chuông lại ngân lên gieo vào không gian im vắng một tiếng thở dài.

Tiếng chuông buổi hoàng hôn như có một hấp lực thiêng liêng khiến Ngọc bước lần trên thảm cỏ, gần hơn với cái tháp chuông để quan sát ông cụ đang thỉnh từng hồi chuông một. Khuôn mặt ấy toát lên vẻ thành khẩn, như đang dồn hết tâm tư vào lời cầu nguyện, và mỗi một động tác nhịp nhàng của ông có vẻ như đă ch́m vào một thế giới khác. Nàng đứng lặng trên băi cỏ úa, im lặng nghe từng tiếng chuông ngân, không để ư đến một người đàn ông lưng hơi gù, râu tóc bạc trắng cũng đă bước tới đứng im lặng lắng nghe. Lúc năy Ngọc nh́n thấy ông ta khập khiễng đi đi, lại lại trên sân chùa, nàng tưởng là một người già tàn tật. Khi nàng giựt ḿnh quay lại nh́n, ông ta mỉm cười chào, mới biết đó là người đàn ông chưa già lắm, chỉ trạc độ ngoài năm mươi tuổi, da mặt phẳng phiu tương phản lại với râu tóc bạc trắng của ông ta:

"Chào chị!"

Ông ta mỉm cười, nụ cười hiền khiến Ngọc có cảm t́nh ngay với người đối diện:

"Chào ông. Tiếng chuông nghe buồn quá phải không ạ?"

Ông ta gật gù, như xác nhận tại sao ông lại ḷ ṃ đến đây đứng cạnh nàng trong lúc này:

"Vâng, đúng vậy. Tôi biết có đến 108 tiếng chuông mỗi buổi công phu chiều, v́ đă nhiều lần đến đây, đă đếm và đă nghe nhưng thật sự chưa hiểu hết được ư nghĩa của từng hồi chuông. Nghe hoài th́ cứ tưởng nó vang đi xa, mà sao lại có vẻ đi vào ḷng ḿnh, khắc khoải làm sao đó phải không chị?
Ngọc gật đầu đồng ư với người đàn ông:

"Tôi cũng có cảm tưởng như thế, dù đây là lần đầu tiên tôi nghe được tiếng chuông công phu vào buổi hoàng hôn. Tôi cũng có cảm giác như những bước chân đi vào từng ngơ ngách của ḷng người, bao nhiêu sân si của đời dường như lắng lại. Ông nh́n cô con gái ngồi ở dưới bậc cấp của tháp chuông sẽ thấy, cô ta c̣n trẻ lắm nhưng tiếng chuông h́nh như cũng dội vào ḷng cô nỗi u uẩn nào đó, khiến khuôn mặt ấy tự nhiên trông dịu dàng, dễ thương chi lạ."

Người đàn ông đưa mắt nh́n cô gái đang dơi mắt nh́n hai con chim sẻ đậu trên cây thông già, chắc hẳn cô đang h́nh dung đến t́nh yêu, và cái bóng lẻ loi của cô gần như toát ra một nỗi buồn đơn lẻ. Im lặng một lát, h́nh như không thể nào giữ được những khắc khoải trong tâm hồn, người đàn ông tự nhiên thổ lộ:

"H́nh như mỗi hồi chuông lại gieo vào ḷng người một cảm nhận khác nhau, chị có nghĩ vậy không. Tôi lại đang hồi tưởng đến cha mẹ ḿnh, mẹ tôi đạo Thiên Chúa, c̣n cha tôi lại đạo Phật. Hồi trẻ người ta cứ tưởng khi người ta yêu, t́nh yêu sẽ xóa bỏ những lằn ranh của niềm tin vẫn nằm sâu trong tâm tưởng của mỗi con người, nên cố tin rằng chẳng có ǵ có thể lớn hơn hai chữ t́nh yêu. Đến chừng sống chung với nhau một thời gian dài, khi t́nh yêu lắng xuống, lúc đó người ta mới thấy được sự nghiệt ngă của những niềm tin. Tôi là sản phẩm kết hợp của hai niềm tin ấy, và cũng bất hạnh thay khi thấy cha mẹ tôi không t́m được hạnh phúc, v́ họ không nh́n về một hướng như nhau. Càng về già, mỗi người lại càng đi ngược với nhau để t́m gốc rễ của ḿnh, và họ cứ bị dằn vặt măi không thôi. Tôi. . . "

Ngọc ngắt lời người đàn ông:

"Ông cho rằng tôn giáo đă làm khổ con người?"

Ông ta gật gù cái đầu bạc phơ:

"Gần như là như vậy, v́ chính tôi khi lớn lên, đă từng bị lôi kéo giữa sự giằng co của cha mẹ, của ông bà cô chú hai bên, đến nỗi có lúc tôi đă muốn bỏ nhà ra đi. Và tôi đi thật, tôi bỏ học đi lính để đừng nghe, đừng nh́n thấy những giọt nước mắt của mẹ tôi, để không nghe những câu nói làm tổn thương Phật, Chúa của cả hai bên nội ngoại. Người ta tranh chấp nhau, dành giựt những đứa trẻ từ khi chào đời, bắt đi theo những ǵ có sẵn mà không cho quyền chọn lựa. Hóa ra con người làm khổ con người, chứ tôi có thấy Phật, Chúa nào hiện lên để phân rẽ con người đâu."

À th́ ra, tiếng chuông chùa buổi chiều nay cũng là dịp để cho người đàn ông xa lạ nói ra được những u uẩn trong ḷng ông, lại cũng là dịp may để Ngọc có thể chia xẻ với ông ta những khắc khoải của một người đồng cảnh. Nhưng Ngọc chưa vội nói ra những điều đó, cứ để cho ông ta nói hết cho nhẹ ḷng:

"Chị có nh́n thấy cái chân bị thương tật của tôi rồi chứ ǵ? Đấy, cũng từ nỗi khổ của chiến tranh mà ra, tôi cũng đâu có quyền chọn lựa, cũng phải đi theo những tranh chấp chính trị cũng do con người đẻ ra nó, nếu con người biết thương nhau, hiểu nhau th́ làm ǵ nên nỗi. Tôi đi lính rồi bị đẩy ra đơn vị tác chiến, được hai năm th́ bị thương, may là không phải chống nạng.Tôi đă nh́n ra nỗi khổ của nhân loại đều do con người tạo nên, ḿnh chỉ là nạn nhân. . ."

Ông ta lại cúi xuống xoa tay vào hai đầu gối, rồi mỉm cười buồn bă:

"Xin lỗi chị, mấy chục năm rồi mà mỗi khi trở trời tôi lại khốn khổ với vết thương, nó nhức nhối đến không chịu được. Đó là nỗi đau của thể xác mà hậu quả của chiến tranh c̣n để lại, khiến một người lính như tôi dễ ǵ quên được cái thời chiến tranh mà ḿnh có dự phần trong đó. Nỗi nhức nhối của tinh thần c̣n ghê gớm hơn, bàng bạc đâu đó mỗi lần gặp, cứ nghe tiếng chuông nhà thờ hay chuông chùa, là tôi lại nhớ đến cha mẹ tôi. Giờ này đă chết cả rồi, không biết họ có gặp nhau ở một khoảng trời nào đó, thiên đàng hay niết bàn, địa ngục hay hỏa ngục? Thật buồn khi c̣n sống họ đă làm khổ nhau, ảnh hưởng lây đến con cái. Tất cả những ǵ ta có trên cuộc đời đều đă ra đi, lắm khi tôi hay nh́n lên trời mà t́m kiếm, nhưng có phải:

"Ngước hỏi cao xanh, ta thấy được ǵ

Cũng chỉ vẫn một "ngàn trùng vĩnh cửu"

Nghe ông ta đọc hai câu thơ, Ngọc buột miệng khen:

"Hai câu thơ của ông thật hay, như vậy có phải ông đă nh́n ra cái hữu hạn của vật chất, và cái vô hạn của tinh thần, những điều ḿnh không nắm được bao giờ. Tôn giáo chắc cũng vậy, hay niềm tin của mỗi con người th́ cũng bởi ở mỗi con người mà thôi, đau khổ làm ǵ cho bận tâm."

Người đàn ông yên lặng nghe tiếng chuông rơi từng giọt trên mái chùa cong, la đà trên những thân cọ vẫn lào xào trong gió. Bỗng nhiên tiếng chuông chiều đă cho Ngọc cảm tưởng thật gần gũi với người đàn ông này, rồi tự hỏi sao không kể cho ông nghe câu chuyện của ḿnh, cũng khắc khoải nhiều năm tháng, cho đến khi hiểu ra được chân lư của niềm tin, tự giải thoát cho ḿnh những niềm đau của tinh thần. Ngọc lên tiếng:

"Bây giờ tôi kể cho ông nghe chuyện của tôi, để xem chúng ta có một cái nh́n giống nhau về niềm tin Tôn giáo của ḿnh không? Nếu ông bảo rằng ông là nạn nhân sự tranh chấp giữa hai niềm tin khác nhau, nhưng theo như ông kể, sự đau khổ của ông đă tự chấm dứt khi ông nh́n ra vấn đề. Chỉ có cha mẹ ông mới là hai kẻ đau khổ v́ họ không t́m ra lối thoát cho nhau. Riêng tôi, cái đau khổ dữ dội hơn, chắc cũng giống nỗi đau khổ của mẹ ông ngày xưa, tôi đă phải chống chỏi một lúc nhiều phía khác nhau, cả gia đ́nh chồng tôi cũng như gia đ́nh tôi, cuối cùng nơi nào tôi cũng chỉ nh́n thấy hỏa ngục."

Người đàn ông há hốc mồm nh́n người thiếu phụ xinh xắn đứng trước mặt ḿnh, bỗng nhiên mà gặp gỡ tâm sự như một đôi bạn tri âm, tri kỷ.

"T́nh cảnh của tôi c̣n tồi tệ hơn ông nhiều, v́ dù khác biệt niềm tin để gia đ́nh không hạnh phúc, nhưng ông vẫn là đứa con luôn luôn nhận được sự thương yêu của người sinh ra ḿnh. Tôi là một tín đồ công giáo, khi sinh ra cha mẹ tôi đă mang tôi đến nhà thờ để làm phép Rửa Tội. Tôi lớn lên bằng sự giáo huấn màu sắc tôn giáo của gia đ́nh, nhưng đến khi trưởng thành th́ thú thật với ông, tôi chịu thua tiếng nói của t́nh yêu. Tuy phải chấp nhận giải pháp đạo ai nấy giữ, nhưng thật ra tự trong tim tôi, tôi vẫn nghĩ ḿnh bị tước đoạt niềm tin một cách quá đáng. Muốn vừa ḷng gia đ́nh chồng, tôi lại gặp sự chống đối của gia đ́nh ḿnh, tồi tệ hơn là v́ lư do đó, tôi c̣n hứng chịu nhiều cay đắng hơn ḿnh tưởng. Đó là một trong những nguyên nhân họ không thương yêu tôi, t́m đủ cách để làm khổ tôi. Đến nỗi những khi tuyệt vọng v́ đau khổ, thay v́ tôi phải thương yêu họ như lời Chúa dạy, tôi chỉ thêm oán hận, rồi v́ cái yếu đuối của con người, lắm lúc tôi chỉ cầu sao cho họ gặp điều không may xứng đáng với nỗi khổ mà người ta trút lên đầu tôi. . . "

Ngọc nở một nụ cười buồn bă, trong khi người đàn ông có vẻ ngỡ ngàng lắm trước nỗi đau khổ của thiếu phụ, ông ta lúng túng chưa t́m được lời ủi an cho người bạn mới:

"Thật đáng tiếc, hóa ra tôi đă vô t́nh khơi dậy nỗi đau của chị. . ."

Ngọc xua tay, nàng tiếp tục câu chuyện:

"Không có ǵ ghê gớm đâu, v́ tôi chưa nói hết câu chuyện nên ông chưa biết tại sao đến một lúc tôi không c̣n cảm thấy đau khổ nữa. Quay ra quay vào, chỗ nào tôi cũng không t́m ra lối thoát, điều ấy lại c̣n ảnh hưởng đến hạnh phúc trong gia đ́nh, có lúc tôi cảm thấy t́nh yêu vợ chồng bị rạn nứt. Với những trở lực trong đời sống thường ngày, sự giáo dục con cái cũng là một vấn đề khi người lớn lư luận niềm tin ngược chiều nhau, gia đ́nh bỗng rời rạc và đến lúc chẳng biết ḿnh là ai, như thế nào nữa. Tôi đă sống trong cảnh đời u buồn đó nhiều năm dài mà không thoát ra được, tôi đă phí hết một đời thanh xuân của ḿnh chỉ v́ những ray rứt mơ hồ đó.

Ngọc thở dài, những cành lá cọ vẫn xào xạc theo tiếng chuông rền rĩ:

"Nhưng thưa ông, tôi đă lục lọi trong ḷng ḿnh những lư do để hiểu tại sao người ta không thương yêu nhau, đặt niềm tin nơi nhau hay cùng nhau nh́n về một hướng, th́ quả thật đơn giản là chính con người làm khổ nhau, chứ không có Phật, có Chúa nào nhúng tay vào để phân rẽ. Chưa ai nh́n thấy Chúa, chưa ai nh́n thấy Phật, chẳng qua sự tin tưởng dẫn đưa con người đi vào ảo giác của niềm tin, và v́ thế khiến họ nh́n thấy tất cả, niềm tin càng mănh liệt hơn. Rồi từ đó cho rằng chỉ có ḿnh đúng, ḿnh thật, c̣n ai khác họ là sai, đến nỗi Phật Chúa là những vị vô can trong cách suy nghĩ, dàn dựng của con người, cũng bị họ chê bai, khích bác."

Nét mặt Ngọc lúc ấy hẳn cương quyết lắm đến độ người đàn ông dường như cũng nín thở để lắng nghe. Vẫn chỉ ḿnh Ngọc tiếp tục câu chuyện của ḿnh:

"Thưa ông, khi khoa học đă tiến bộ, người ta t́m được nguyên nhân của nhiều vấn đề, nâng cao dân trí cho con người th́ chuyện tôi tự giải quyết cái đau khổ của ḿnh cũng không có ǵ lạ lắm đâu. Nhiều đêm không ngủ được, có khi khóc thầm một ḿnh, tôi đă có lúc tự hỏi không biết Thượng Đế sinh ra con người hay con người tạo nên Thượng Đế. Người Mỹ họ bảo có bao nhiêu "Gods" trong cuộc sống, cái chính là ḿnh đi t́m được ông "God" của ḿnh mà thôi. Sau nhiều lần oán trách Trời rồi oán trách người, càng suy nghĩ tôi mới thấy dần dần ḷi ra cái ích kỷ của chính ḿnh và cả của người khác nữa, đến nỗi tôi lại bật cười một ḿnh khi nh́n ra sự mâu thuẫn đó. Người ta có khuynh hướng chống những ǵ đi ngược với ḿnh, và chẳng qua cái khổ của tất cả mọi thứ trên cuộc đời này chỉ có vậy."

Tiếng chuông vẫn rền rĩ tan vào hư không, có lúc như bay tuốt lên trời xanh để nhập vào thế giới của Tiên Phật, có lúc như ch́m xuống đáy vực đến với những linh hồn tự cơi u minh. Chuông vẫn là chuông nhưng cảm xúc của ḷng người th́ vô hạn, bởi vậy tùy theo tâm mà nghe được hồi chuông để tỉnh thức. Người đàn ông ngước mắt nh́n theo dải nắng chiều se sắt, kéo trên rặng liễu rớt xuống tới mặt cỏ, đọng lại đó một chút buồn mênh mang. Ông ta cắt nghĩa thêm về những tiếng chuông:

"Có tới 108 tiếng chuông cho buổi công phu chiều, nhưng thực ra nó chỉ gom lại có hai điều, đó là sự b́nh an và giải thoát. Nó không thuộc về thế giới của thần linh, mà vẫn là sự vỗ về những hương linh đau khổ. Nó chẳng là của người sống mà c̣n là của người chết nữa. Nếu ḿnh nghĩ xa hơn th́ tiếng chuông chiều như một làn khói tỏa, một bếp lửa hồng, xoa dịu được sự cô quạnh cho tâm hồn đỡ đơn độc. Có lẽ cũng trùng hợp với câu chuyện của chị, khi người ta cảm thấy b́nh an th́ tức khắc sẽ có được sự giải thoát, chị có nghĩ vậy không?"

Ngọc gật đầu :

"À th́ ra nó cũng có điểm trùng hợp với câu "Love God and love others", nhưng ít ra tôi cũng phải kể hết cho ông nghe để ḿnh có thể kết luận rằng hạnh phúc hay đau khổ là do con người tạo nên. Nhiều năm dài trôi qua, khi hiểu ra điều đó là tôi biết tự tôi đă làm khổ tôi, và v́ một lẽ nào đó khi tôi ước ao sự đau khổ đến cho người khác, tôi đă tự tạo cho ḿnh hỏa ngục mà không hay. Măi đến khi nghe được câu "Thiên Đàng tại tâm, Hỏa ngục cũng tại Tâm" của một vị lănh đạo tinh thần, tôi đă hiểu cuối cùng th́ những ḍng sông đều chảy ra biển. Tại sao loài người lại phải dằn vặt nhau về vấn đề tôn giáo, trong khi đă từng được học hỏi về đủ thứ tốt đẹp của nó. Đôi khi ngồi ngắm nh́n chân dung Chúa, tôi tưởng đôi mắt nhân từ kia cũng chỉ nh́n tôi bằng sự hiền từ nhân ái, làm sao có thể nhận lời tôi để giáng tai họa xuống cho người khác. Tôi nh́n lên tượng Phật, Ngài cũng mỉm cười suốt ngày và suốt đêm, khuôn mặt "an nhiên tự tại" ấy đâu phải được sinh ra để đem đau khổ cho nhân loại. Chỉ con người, với cái tâm ích kỷ, ḷng đố kỵ và tham vọng thích thống trị người khác mà gây nên tội ác. Đó chỉ là phạm vi nhỏ hẹp của gia đ́nh, lớn rộng hơn như tầm cỡ quốc gia th́ tai họa ấy vô cùng khủng khiếp, bằng chứng những cuộc chiến tranh v́ tôn giáo vẫn c̣n hằn vết trong lịch sử nhân loại, vẫn c̣n tiếp diễn và tiếp diễn..."

Khi cả hai cùng nói ra được những khắc khoải đó, dường như họ đều cảm thấy tâm hồn thật nhẹ nhơm, như vừa cởi được chiếc áo chật hẹp mà tâm hồn họ đă phải mặc từ hồi c̣n rất trẻ. Những tiếng chuông ngân cuối cùng như rời rạc hơn, nhẹ hơn, bay xa hơn, vút lên cao rồi rơi xuống ḷng người để rồi tan loăng vào với hư không. Ngọc mỉm cười như nói với chính ḿnh thôi:

"Cuối cùng, điều lớn nhất là ḿnh làm sao sống ngay thẳng với lương tâm ḿnh, cái Đạo Tâm h́nh như vượt lên trên tất cả."

Nghĩ ngợi măi nên cả hai đều không biết là hồi chuông chiều đă tắt lịm tự bao giờ. Người đàn ông lại cúi xuống xoa hai đầu gối, vết đau cũ vẫn c̣n đó, không cho ông ta đứng lâu hơn. Chẳng c̣n ǵ để nói nữa, ông ta chào Ngọc rồi khập khiễng bước đi. Những bước chân xiêu vẹo đẩy cái lưng oằn xuống với tuổi đời chồng chất, như một cái bóng thấp thoáng sau những lùm cây thấp.

 

NGUYÊN NHUNG, 2005

 Cùng một tác giả Nguyên Nhung

Thiên-Lư Bửu-Ṭa, 12695 Sycamore Ave, San Martin, CA 95046 - USA. Tel: (408) 683-0674

Website: www.thienlybuutoa.org     Email    Sơ đồ hướng dẫn tới TLBT

Thông bạch in Kinh