|
|
ĐẠO
ĐỨC VỚI VĂN CHƯƠNG
(Trương-Vĩnh-Kư)
*
* * * *
Thi:
TRƯƠNG
máy huyền vi cứu thế tàn,
ẨN
theo chân Đạo độ nhân gian,
SĨ
tu khuyên khá tầm ra lư,
Giáng
thế kỳ ba lịnh Ngọc-Hoàng.
Chào chư sĩ.
Thi:
Học
vấn nhân t́nh viện lư cao,
Chẳng
ǵn đạo-đức để dồi trau,
Lăo xưa
đă trải đường lưu thủy,
Thiên
hạ nay chưa biết lẽ nào.
Triết
lư ḷe đời đem phổ hóa,
Văn-chương
dối thế gọi văn hào,
Xem sơ
Sử-kư người Giao-Chỉ,
Mới
biết đời nay khổ biết bao.
Đời là nơi tạm kư, để cho các
bậc Thánh, Hiền, Tiên, Phật cùng các đẳng
sanh linh đến mang lốt phàm mà trả xong mối
nợ tiền khiên, hoặc đem Giáo-lư chơn-truyền lo cho cơ
Tạo-Hóa, lo cuộc đời tận-thiện
tận-mỹ, đến lúc xong th́ mới trở
về ngôi xưa vị cũ. Ấy là máy hành tàng, là
cơ vận chuyển của Càn-Khôn thế giới,
mà Đấng Chúa-Tể vạn linh đă sắp
đặt sẵn sàng.
Sự Thiên-cơ không ngừng nghỉ, dầu người
không muốn cũng phải làm chớ chẳng
chối căi đường nào cho được.
Bởi vậy cho nên bậc hiền-triết mới nêu
danh tại thế để làm khuôn mẫu cho đời,
th́ cuộc hưng vong của vạn loại phải
đồng theo khuôn mẫu của Thánh-Nhân. Nhưng
trái lại hiện tượng nhân t́nh đă lâm vào
ṿng giả tuồng trau chuốc.
Bề ngoài: cậy quyền cao lộc cả
rồi xô đẩy người lành, ích kỷ, tàn
ác, v́ vậy nên mới phát tiết ra những ngôn
luận giả tṛ. Về Văn-hóa, văn-chương
tàn tệ là đạo binh phá hoại tư tưởng
của nhân sanh, huống chi văn chất chẳng lành
th́ lại đem cho nhân sanh những tư tưởng
xấu, có thể phá hoại cang thường luân-lư
đặng. Ôi! đời mà thạnh trị không
phải ở chỗ văn-minh giao tiếp mà chính là
chỗ Văn-hóa chánh minh, sách Kinh nhơn luân
thuần mỹ. C̣n đời mà xáo lộn không
phải chỗ dă man thường thế, mà ở
chỗ Văn-chương giả dối nhồi nhét lư
tưởng ác nghiệt, làm cho người mê
muội theo vật chất.
Ḱa ngắm lại non sông cẩm tú xưa kia, bên
giăy đất nhỏ nhen nầy cũng có sơn
thủy chứa chan, sông Hương, núi Ngự,
lại cũng có tướng-sĩ siêu-quần, Quang-Trung
khai chiến dẹp Tàu, Đổng-Nhị
cầm binh phá trận, nào Nữ-Trưng-Vương,
nào tài Lê-Duyệt, há không phải là một
xứ có Văn, có Chất, có Vơ, có Nhân, nhưng
rồi sau phong trào xây đổi, khiến nên mối
nước luân vong, Á Âu pha lộn. Th́ đành cho
học thuật tiến thủ văn-chương
mở mang, như hồi sanh tiền Lăo đă v́ theo
thân-phụ lănh binh tại xứ Nam-Vang, chẳng may côi
cúc c̣n chút mẹ già, rồi cũng quyết nối
chí cha mà theo đường học tập, từ năm
tuổi đă nếm mùi Nho-Giáo, đến chín
tuổi theo Đức Cha Tám mà học Đạo Thiên-Chúa,
học chữ Âu Châu, đến hai mươi
tuổi đầu đă quán thông hai mươi
bảy (27) thứ chữ và tiếng nói, thế mà càng
khảo cứu càng thấy đạo-đức cao siêu,
càng học Đạo càng dốt Đạo.
Nếu đem lư luận Văn-chương th́
trong thập bát chư hầu Á Âu Úc Mỹ, Lăo đặng
đứng vào một con số vẻ vang cùng thập
bát Văn-Hào, mà bao giờ Lăo cũng thấy đạo-đức
là trụ cốt của khoa-học. Đó là
sự Lăo khảo cứu nơi Kinh sách Thánh-hiền và
đă suy nghiệm mà ra chớ không phải mê tín theo
Đạo nào mà nói vậy. Bởi thế nên khi ra trường
Pinang (nhà Chung) Đạo Thiên-Chúa rồi th́ Lăo
vẫn muốn lấy đạo-đức làm
nền lo cho trí thức nhân sanh tấn bộ, chớ
không muốn dấn thân vào chỗ quan trường chánh-trị
làm chi.
Ngặt nỗi Cơ Trời đă định,
buổi nước nhà biến động, trên Vua lo,
dưới dân sợ, Lăo không lẽ ngồi yên. C̣n
nghĩ lại ḿnh th́ từ nhỏ đă triêm
nhiễm Đạo học, chớ chẳng tập vơ
binh, phần th́ Đại-Pháp quốc phú binh cường,
c̣n Nam triều lại dân hèn nước kém thế
lấy chi mà thông giao. Bậc nghĩa sĩ Cần-Vương
ai chẳng liều ḿnh mặc dầu sanh tử. V́
vậy mà hoàn cảnh buộc Lăo phải tùy theo cơ
tấn thối của đời, ra lo việc binh-thơ
chuyển hồi phong tục. Nhân dân lúc nầy là lúc
xáo lộn can-qua, mà Lăo lại thông hiểu cách giao
thiệp Á Âu đứng trung gian cho Pháp Nam giao ḥa.
Ngặt nỗi Đại-Pháp quyết ḷng thâu
phục Việt-Nam v́ có nhiều nguyên cớ, mà người
Nam th́ sức yếu tài hèn, v́ vậy Lăo mới
đứng lên phô bày lư tưởng, giảng giáo dân
nhà đặng lánh sự can-qua khỏi hao binh tổn
tướng.
Có nhiều kẻ không hiểu rơ ḷng thương
dân thương nước của Lăo mà lại cho Lăo
là bán nước. Than ôi!...ngày nay nhờ có Đại-Đạo
hoằng khai Tam-Kỳ cứu thế, chư chúng sanh
mới biết chút đại-đồng, th́ ra cái màu
da nước tóc không c̣n phải phân chia như trước
đặng.
Cái mỹ ư nguyên lư đại-đồng, Lăo
đă rơ thông từ nhỏ, chẳng những là giao
thiệp về đường đời mà ở nơi
lư Đạo cũng vậy. Tuy b́nh sanh Lăo là môn
đồ Gia-Tô-Giáo, mà Đạo Phật, Đạo
Nho, Đạo Lăo, Đạo Hồi-Hồi, Lăo không
khi nào kích bác chê bai. Lăo chỉ lo cho các tôn-giáo
chấn hưng đặng nhân dân nhuần gội.
Những sách mà Lăo đă sang dịch nào Văn-chương
Hán-học, nào Văn-chương Âu-Châu, độ
ngoài sáu chục bộ, mà chỉ triết luận
chỗ Đạo-Đức đó thôi. Về chánh-trị
th́ Lăo ít quan thiết đến, ư muốn ẩn
dật thinh tu, nhưng càng lánh lại càng bắt
buộc Lăo phải ép ḷng lo việc dân việc nước.
Lăo chỉ xin lănh phần giáo-hóa mà thôi, Lăo nghĩ
rằng có tài phải lụy v́ tài, nên tu.
Tuổi đă năm mươi xin về hưu mà
chẳng đặng. Đến khi chết đặng
CHÍ-TÔN xét công mà ban cho là Hậu-Sư Chí-Thánh.
Đời nghĩ ơn mà bia tặng miếu
đường. Dầu cuộc đời có kính
phục th́ Lăo chỉ cần khuyên làm đặng như
Lăo, chớ Lăo không có muốn khói hương thờ
kỉnh, mà bại hoại luân thường, điêu tàn
đạo-đức. Một khoảng đường
ở thế Lăo đă đến ghi tên, không phải
chỗ khoe danh mà chính là ở nơi làm gương
cho hậu tấn. Vậy nên Lăo thọ mạng NGỌC-HOÀNG
giáng cơ nhắc sơ lại và khuyên đời
nên biết Đạo CAO-ĐÀI là một mối
Đạo đại-đồng thế giới
cứu vớt nhơn sanh kỳ Hạ-Nguơn nầy.
Trước khi muốn phân xét Đạo
Trời th́ xem nơi Thiên-Bàn chỗ sùng bái của nhơn
sanh. Trên Thiên-Bàn cũng tỷ như trên Càn-Khôn
thế giới, các sắc dân cũng đều ở
trong Càn-Khôn, th́ các tôn-giáo đều thờ kính là
phải.
Vậy người sanh ra, đầu đội
Trời, chơn đạp đất th́ phải
biết thờ kính Đức CAO-ĐÀI, lo cho Đạo,
mặc dầu tôn-giáo nào, dầu sắc dân nào mà
kẻ chí tu, người Hán-học, bực thượng
lưu, nhà văn sĩ đều là kẻ đă
thọ ân huệ nơi Đấng CHÚA-TRỜI hay là
Đấng CAO-ĐÀI vậy.
Dầu kẻ ấy chối Ngài, dầu kẻ
ấy chê Ngài th́ các tội ở nơi kẻ
ấy, chớ không hề ra ngoài quyền pháp
của Ngài đặng.
V́ vậy nên Đạo CAO-ĐÀI cứu
thế kỳ ba nầy chẳng luận giàu sang, không
phân giai cấp, nếu kẻ nào đă thọ giáo th́
đặng cứu mà thôi. Các tôn-giáo phải qui
nguyên là đến buổi gần ngày phán xét đại-đồng
trong thiên hạ, đă thảm trạng lắm
rồi, thiên-lư bắt buộc người đời
dầu cải canh thế mấy cũng phải
chiều theo thế. Nên trần ai biến đổi
không phải hành phạt mà thôi đâu, c̣n gây
tạo đời Thượng-Cổ nữa.
Kết luận: Người có tánh linh hơn
vật là nhờ có Đấng Phụ Hoàng ban cho nhà
văn chương, sự học thức. Ở
đời phải thi hành Đạo-đức
mới đặng thuận ḷng Trời giúp với cơ
tấn hóa nhơn sanh, chớ ỷ tài văn chất
cậy quyền thế th́ không qua luật Trời
đặng. Ngày sắp biến động can-qua không
phải là vô cớ, chính là cộng nghiệp của
đại-đồng thiên hạ, tức là cái
kết quả của vạn linh sanh chúng, rồi đến
buổi Long-Hoa mở, cái kết liễu đạo-đức
trong thế gian nầy.
Vậy khuyên các bực nhơn sanh thi hành đạo-đức
th́ mới thoát khỏi chốn trầm luân.
(Trích
“Thánh-Đức Chơn-Truyền
Trung-Đạo”)
|