Mạn đàm với sử gia Tiến sĩ Trần Mỹ Vân về việc phát hành tem thư Hòa thượng Thích Quảng Độ.

Nam Dao

May 20, 2008

Nam Dao (ND): Vâng kính thưa chị Mỹ Vân, phải nói là ND rất là xúc động khi nhìn con tem in hình Hòa thượng Thích Quảng Độ. Rất nhiều người trong cộng đồng Adelaide cũng đều nghĩ chị đã làm một việc rất đúng. Chị là một sử gia có tầm vóc quốc tế và quan tâm nhiều về tình hình VN, thế thì tại sao chị chọn hình ảnh Hòa thượng Thích Quảng Độ để in tem mà thôi?

Trần Mỹ Vân (TMV): Trước khi trả lời câu hỏi của ND, tôi xin trình bày lý do tại sao tôi lại có quyết định này. Trong thời gian vừa qua nếu theo dõi tình hình thế giới đều đặn thì chúng ta đều biết chuyện Trung Cộng đàn áp dã man người dân Tây Tạng. Để phản đối Trung Cộng và cho thế giới biết đó là sự thật, khi ngọn đuốc thế vận Olympic 2008 đi đến đâu cũng đều gặp phải sự chống đối mãnh liệt. Nhân việc đọc thư Hòa thượng Thích Quảng Độ gửi cho Đức Dalai Lama sau ngày chùa chiền, nhiều tăng ni Phật tử ở Lhasa bị Trung Cộng tấn công mãnh liệt, Ngài viết để hỗ trợ tinh thần và chia sẻ nỗi lòng với Đức Dalai Lama, Tôi liên tưởng ngay đến hoàn cảnh còn gian nan của Hòa thượng Thích Quảng Độ vì Ngài đã bị khủng bố tinh thần trong suốt mấy chục năm qua. Điều làm tôi xúc động nhất để từ đó lấy quyết định phát hành tem thư này là sau khi đọc bài phỏng vấn Ngài do cô Ỷ Lan thực hiện về hiện tình Tây Tạng, trong đó Hòa thượng Thích Quảng Độ có nói một câu "Đoạn trường ai có qua cầu mới hay". Một câu nói ngắn gọn rất thấm thía nhưng gói ghém trọn vẹn cuộc đời khổ ải của một vị "tù nhân lương tâm".

Nay tôi xin trả lời câu hỏi của ND là tại sao tôi lại chọn hình ảnh Ngài:

Thứ nhất, là một người Phật tử, tôi thấy Hòa thượng Thích Quảng Độ là một vị chân tu và thực sự thể hiện hạnh Bồ Tát. Ngài đã không chọn con đường tu hành vị kỷ đi tìm giải thoát cho riêng mình mà lại chọn con đường nhập thế cứu nguy Phật pháp và cứu khổ dân tộc Việt Nam. Ngài đã phải trả một cái giá rất đắt chỉ vì sự chọn lựa này. Cảm phục tinh thần bi trí dũng của Ngài nên tôi ấn hành tem thư Hòa thượng Thích Quảng Độ để bày tỏ lòng ngưỡng mộ đối với vị Thầy có tinh thần cao cả.

Thứ hai, kể từ sau năm1975, Hòa thượng Thích Quảng Độ và Hòa thượng Thích Huyền Quang là một trong những vị tiên phong dám lên tiếng đòi nhà cầm quyền Việt Nam phải tôn trọng tự do tín ngưỡng, dân chủ và nhân quyền. Lập trường của Hòa thượng Thích Quảng Độ trong suốt nhiều năm trước sau như một, không hề thay đổi dù bị bao áp lực khủng bố. Thành ra đối với cá nhân tôi, khi nói về những nhà đấu tranh dân chủ thì tất nhiên phải nhắc đến tên Hòa thượng Thích Quảng Độ lên hàng đầu, vì Ngài là một khuôn mặt đối kháng tiêu biểu. Thêm vào đó nhiều cơ quan thế giới cũng được nghe đến tiếng tăm của Ngài. Ngài đã được trao giải Rafto cao quý và nhiều quốc gia đề cử Ngài cho giải Nobel Hòa Bình. Đây là một thực tế không thể phủ nhận.

ND: Thưa chị, trên con tem có in hình Hòa thượng Thích Quảng Độ; ND thấy có ghi tên Thích Quảng Độ và một hàng chữ dọc khác Unified Buddhist Church of Vietnam, qua hình ảnh con tem nọ chị muốn gói ghém thông điệp nào trong đó?

TMV: Rất giản dị thôi Nam Dao à. Tên Ngài và tên của Hòa Thượng Thích Huyền Quang đã gắn liền với tổ chức này từ mấy chục năm nay, nên tôi muốn để vào đó. Hơn nữa, từ nhiều năm nay nhà cầm quyền CSVN tìm đủ mọi cách tiêu giệt cái tên Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất bằng cách thành lập một giáo hội mới tên là Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam và muốn biến nó trở thành Giáo Hội Phật Giáo độc nhất ở Việt Nam. Điều tôi muốn nói ở đây là cái chính danh Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất đã và sẽ không bao giờ bị xóa mờ ở hải ngoại nói riêng và ở trong lòng nhiều người dân Việt ở quốc nội nói chung. Tôi mong là được như thế !

ND: Thưa chị Mỹ Vân, dưới con mắt nhìn của một sử gia, thì chị nghĩ gì về Hòa thượng Thích Quảng Độ?

TMV: Ngài là người am tường đạo Phật, là một học giả đã viết nhiều bài có ý nghĩa. Chúng ta có thể học hỏi được để tiến đến Chân Thiện Mỹ. Trên phương diện chính trị Ngài là hiện thân cho sự tranh đấu cho công bằng lẽ phải, và cho sự độc lập của Phật Giáo Việt Nam không bị lệ thuộc vào chính quyền.

ND: Thưa chị, có một số người cho rằng Ngài là nhà tranh đấu làm chính trị hơn là một người tu hành chánh gốc. Chị nghĩ sao?

TMV: Theo tôi thì Hòa thượng Thích Quảng Độ sống và thể hiện tinh thần "như thị" trong đạo có nghĩa là thấy sao nói vậy. Thấy CSVN chà đạp dân chủ thì Ngài nói đất nước không có dân chủ. Thấy CS bóc lột dân làm dân khổ thì Ngài nói dân khổ vì bị CSVN bóc lột. Vì tấm lòng từ bi nên Ngài đã lên tiếng nói giùm cho họ. Cho dù chúng ta có muốn gọi Ngài là nhà đấu tranh hay bảo Ngài đừng đấu tranh chi nữa; nhưng theo tôi, tôi chỉ thấy nơi Hòa thượng Thích Quảng Độ một điểm chính mà tôi cho là quan trọng là Ngài đã sống với đạo và thực hành giáo lý từ bi nhà Phật. Tôi rất thán phục Hòa thượng Thích Quảng Độ là một vị đã lớn tuổi mà vẫn còn kiên cường không bỏ cuộc dù đang phải sống trong một hoàn cảnh rất khó khăn.

ND: Thưa chị, một người bạn của ND khi hay tin là chị vừa cho phát hành tem thư có in hình Hòa thượng Thích Quảng Độ, nên chị đó mừng quá chạy liền ra bưu điện gần nhà để tìm mua thì họ nói là không có tem đó. Vậy là sao vậy chị?

TMV: Ở Úc có hai loại tem. Tem do chính phủ Úc phát hành thì được bầy bán ở các bưu điện trên toàn quốc. Ngoài ra còn có một loại tem khác gọi là tem cá nhân (personalised stamp), tức là bất cứ ai muốn phát hành tem đó cũng có thể được(1). Họ chỉ cần làm đơn đặt mua con tem với hình ảnh mình chọn lựa rồi trả tiền mắc hơn tem của chính phủ phát hành. Việc làm con tem cá nhân giản dị thôi. Riêng tôi, tôi phát hành tem Hòa thượng Thích Quảng Độ là để bày tỏ sự ngưỡng phục của tôi gửi đến Ngài.

ND: ND xin chân thành cảm ơn TS Trần Mỹ Vân đã dành chút thì giờ quý báu của chị cho cuộc phỏng vấn này.

-----------------------------------------------

Chú thích:

(1) Ở Mỹ cũng có dịch vụ phát hành tem cá nhân.