NH̀N VỀ ĐẤT NƯỚC

(Tâm sự một người trí thức Việt Nam được đào tạo ở Ba Lan).

Phiếm luận của Tiến sĩ Kỹ sư Nguyễn Lê Minh

Cuộc đời cực quá, một hôm ra hồ Hoàn Kiếm chơi, gặp ông đồ già, tôi hỏi: Ông ơi làm thế nào cho cuộc đời khá lên được. Ông đồ chả nói ǵ cả, chỉ tay vào h́nh con ngựa trên tháp bút rồi lại chỉ tay vào tháp rùa, rồi bỏ đi. Về nhà nghĩ măi không hiểu nổi, măi một tuần sau mới luận ra là: Ngựa là mă, rùa là quy. Mă quy là Mỹ qua. À ra thế! Tôi lại ra hồ Hoàn Kiếm t́m kiếm ông đồ già đó lần nữa, muốn hỏi làm thế nào cho nhanh chóng khá lên được. Lần này ông đồ già lại chỉ tay nguợc lại vào tháp rùa truớc rồi vào h́nh con ngựa sau. Lần này th́ nhanh trí hơn, nhận biết ra ngay: Quy mă là qua Mỹ. Từ đó tôi quyết tâm t́m đường ra đi bằng con đường du học. Tôi đă tới nước Mỹ ở Đông Âu, đó là đất nước mà người anh hùng Waleca đang thực hiện ước mơ của ḿnh cũng như ước mơ của toàn dân. Sống trên đất của nhà thiên văn học Mikolai Kopernik, nhà nữ vật lư thiên tài Maria Quyrie, với hồn thơ lai láng của Adam Mickiewicz, với những khúc nhạc du dương yêu thương đất nước của Schopen, nhưng cũng không bao giờ có thể quên được những vần thơ Nguyễn Du mà những ngày thơ ấu đă học ở trường. Những người phiêu bạt, trong mỗi chúng ta ai mà chả thấm thía:

Trăm năm trong cơi ngựi ta

Chữ tài, chữ mệnh khéo là ghét nhau

Trải qua một cuộc bể dâu

Những điều trông thấy mà đau đớn ḷng .

Nhớ lại rằng khi xưa Nguyễn Trăi cũng đă phải vất vả lắm, dầy công lắm mới t́m được tới nghĩa quân Lê Lợi trên núi Lam Sơn. "Lê Lợi vi quân, Nguyễn Trăi vi thần", đă làm rạng danh cho non sông đất Việt.

Người anh hùng quần nâu áo vải Walenka đă từng ba lần bị tù, nhiều lần bị đuổi việc, có bẩy con nheo nhóc, đă kiên cuờng với công đoàn Đoàn Kết mạnh như vũ băo làm sập tan chế độ cộng sản ở Ba Lan, rồi từ đó đông Âu và Liên sô.

Cái vĩ đại của công đoàn Đoàn Kết là chiến đấu có tổ chức cao, không đổ máu, không trả thù. Ông chủ tịch Cộng sản Jaruzenski lẩm cẩm không muốn cho Walenka ra ứng cử, nhưng c̣n có danh dự cao, biết ḿnh đă bất lực, tài kém, sức yếu, ngoan cố chỉ làm hỏng đất nước nên đă tự xin xuống chức để bầu cử tự do. Lên làm chủ tịch nước, Walenka đă cùng cả gia đ́nh đến chào ông chủ tịch cũ, Ông Jaruzenski vẫn là Đại Tướng và được xếp ghế danh dự.

Hưng Đạo Vương có viết: Nhân tài nhiều như lá mùa thu, thời nào cũng có những anh hùng hào kiệt. Thực vậy, thời này ở hải ngoại cũng như ở trong nước, người Việt chúng ta có nhiều nhân tài như sao sa về mọi lĩnh vực khoa học, kinh tế, xă hội … phải chăng chúng ta chưa thấy được sao bắc đẩu?

Ở Ba Lan có ít người Việt lắm, đă nhiều năm tôi không có dịp được nói tiếng Việt, nhiều lúc phải tự hát to lên để nghe (...) những bài hát (lời Việt), nhớ những món ăn Việt Nam với gia vị thơm, thanh khiết, có lúc thèm bánh chôi, bánh chay mà bà Đoàn Thị Điểm vịnh rằng :

Thân em th́ trắng, phận em tṛn,

Ba ch́m bẩy nổi với nước non,

Nhưng em vẫn giữ tấm ḷng son .

Bây giờ đă khá đông hơn trước, nhiều anh em từ đông Âu, Liên Sô, Việt Nam sang nước "Mỹ" ở đông Âu này, có phần vui nhộn hơn xưa. Với tuổi trẻ ngây thơ vô bờ bến, không hề biết rằng đă bị rạn nứt từ lúc nào, nay đây, mai đó, mặc cho con tạo xoay vần, không phuơng huớng, tiếng ngoại quốc không thạo để đọc báo hoặc xem vô tuyến truyền h́nh, lại c̣n phải lam lũ để duy tŕ sự sống.

Người Ba Lan có truyền thống bảo vệ, bao che cho người Do Thái trong chiến tranh thế giới chống phát xít, nay lại che chở cho những nguờ́ Việt Nam chạy sang đây với hộ chiếu không c̣n hạn, hoặc không có hộ chiếu, không có giấy tờ ǵ mà vẫn được làm ăn, buôn bán.

Hết thời hạn phát xít từ lâu rồi, mà tại sao người Việt Nam c̣n khổ đến thế, chắc rằng ở trong nước c̣n khổ hơn thế nhiều, liên tục nhiều người Việt Nam sang Ba Lan du lịch, thực tế là đi buôn hàng giả, đứng chợ trời, khổ sở dưới trời mưa tuyết phũ phàng để kiếm chút lời lăi mang về nước .

Có những cô gái, bà mẹ Ba Lan phải khóc lên: Chúng tôi khổ nhưng các bạn c̣n khổ sở hơn, đất nước các bạn được thiên nhiên ưu đăi mà ai đă dám xây địa ngục trần gian trên đất nước các bạn. Đă nhiều cô gái Ba Lan xinh đẹp lấy chồng Việt Nam nghèo khổ, không có một tư giấy tờ, tiền bạc ǵ để chồng khỏi phải trở lại địa ngục trần gian một lần nữa.

Vẻ vang dân tộc Việt Nam ở đâu với 4000 ngàn năm lịch sử vĩ đại mà châu Âu này mới có sáu trăm năm. Đáng lẽ người Việt ḿnh phải thương họ mới phải, mà nguợc lại phải để họ thương ḿnh.

Sự khổ cực không phải chỉ ở trong nhân dân ta mà ngay cả trong chính phủ. Khi c̣n thời cộng sản, Ba Lan hàng năm nhận các phái đoàn chính phủ Việt Nam sang an dưỡng. Nhiều cán bộ bị suy dinh dưỡng v́ cực nhọc quá, người không ra người, ngợm không ra ngợm, đùm đùm, gói gói, người nọ ŕnh ṃ người kia xem nó mang cái ǵ đi để bán và mang cái ǵ về. Tiếng tăm không biết chỉ cười làm duyên hoặc ú a ú ớ, chỉ trỏ. Có một lần phái đoàn của ban khoa giáo trung ương đảng cộng sản Việt Nam sang an dưỡng, anh truởng đoàn biết chút xíu tiếng Pháp, oai lắm, một lần đi chơi một ḿnh để thị sát dân chúng, gặp một cô Ba Lan đẩy xe với đứa con cũng đi dạo chơi, ông ti toe vài tiếng Pháp và tay chỉ trỏ ra hiệu, cô ta cũng hiểu, vui vẻ nói chuyện một hồi, cuối cùng mời về nhà riêng. Ông ta phấn khởi lắm, cô ta mời cởi áo ra, ông ta nhanh chóng cởi hết, sau đó cô ta quay sang đứa bé nói: thấy chưa, mày mà không chịu ăn th́ sẽ gầy như thằng này đấy! Sau đó bảo ông ta mặc quần áo vào, cho bữa ăn khá và chỉ đường cho về nhà an dưỡng .

Lại nhớ ngày xưa có một lần hoàng hậu tâu vua Trần rằng: có một thằng nông dân người cùng làng tốt lắm, nó muốn gặp vua để tâu chuyện. Vua bảo cho nó vào để ta coi. Sau đó nguời nông dân kia được gặp vua và nói rằng nó chỉ muốn xin được nhà vua ban cho chức lư truởng thôi, nó sẽ cố gắng hết sức làm việc tốt để thờ vua. Vua Trần vui vẻ nói: điều đó không khó, ta có thể làm được, nhưng nhà ngươi không chịu học, không chịu thi cử, để khác biệt với các lư truởng khác vậy ta chỉ xin ngươi một ngón chân cái để làm dấu thôi. Ngày nay với sự "nghiêm minh" của Đảng chắc cũng nhiều cán bộ được làm dấu. Khi làm thư kư văn pḥng phủ thủ tướng Phạm Văn Đồng, Việt Phương mới nhận ra sự thực, trong tập thơ Cửa mở:

Trên chín tầng mây cũng có bùn.

Sự thối nát, rách rưới của các nhà lănh đạo đảng cộng sản có đă từ lâu rồi, và (sẽ) không (c̣n) được nữa, đông Âu và Liên sô đă tan ră. Vẫn biết rằng mạnh nhất là thủy rồi đến thứ tự là hỏa, đạo, tặc. Vậy chúng ta cần phải có một công đoàn Đoàn Kết, không phân biệt đạo Phật hay Công giáo, hoặc đảng viên đảng cộng sản ly dị đảng. Tất cả mọi người ở trong nước cũng như ở hải ngoại cùng nhau tham gia, v́ chúng ta đều là con rồng cháu tiên, có trách nhiệm làm vẻ vang cho dân tộc ḿnh.

Nguyễn Lê Minh

Cuối năm 1992

( Theo Tín Ngưỡng Á Châu, ấn bản 2000 / 2001, Leipzig-Munich)

>>> Xem thêm bài "Nhân đọc lại bài Nh́n về đất nước" do Nguyễn-Khắc Tiến-Tùng viết

 

Trở lại trang chánh