04.- VẠN GIÁO ĐỒNG NGUYÊN
TRÚC-LÂM THIỀN-ĐIỆN, Tuất thời 30 tháng 8 Tân Hợi (18-10-1971)
____________
VẠN-HẠNH THIỀN-SƯ,
Bần Tăng chào mừng chư hiền đệ hiền muội lưỡng ban đàn nội.
Thi:
Chuỗi dài ư hệ cơi Nam Giao,
Thích Đạo Nho Tông những sắc màu,
Đă có trường thi Tam Giáo trước,
Nhịp đầu để nối nhịp theo sau.
Nầy chư hiền đệ hiền
muội!
Thi:
Tinh thần vạn giáo cơi Trời Đông,
Từ thuở xa xưa muốn hiệp đồng.
Trên những tinh anh về lẽ đạo,
Nhưng chưa kết hợp sự duy tâm.
Trước
hết, Bần Tăng nói qua vài nét về Phổ Thông Giáo Lư trên hai phương diện:
Thứ
nhứt - trên đường lối sinh hoạt thực tế:
Chư hiền
đệ hiền muội! Một nền tôn giáo, một chủ thuyết nào có mang đầy những tính chất
sống động hợp thời đại nhân tâm đều là những tôn giáo, những chủ thuyết nằm trọn
vẹn trong ḷng sự sống của nhân sinh.
Thật vậy
! Đă mang tiếng là con dân trong một nước có một nền văn hóa huy hoàng từ ngàn
xưa được cấu tạo trên một nền tảng văn minh nhân bản sớm nhất nhân loại, dĩ
nhiên chư hiền đệ hiền muội và tất cả đều ư thức được đường hướng, được truyền
thống cao cả của tiền nhân tiên tổ lưu lại. Phần lớn đều có một bản chất miên
viễn lâu dài. Lại nữa cho tới những thời đại sau này, đời sống con người được mở
mang và tiếp nhận thêm những ánh sáng tư tưởng hoàn mỹ để tô điểm cho kiếp vi
nhân. Gần hơn nhất và điển h́nh nhất là phương châm hành đạo trong giáo lư
Đại-Đạo Tam-Kỳ Phổ-Độ hay Cao-Đài Giáo.
Đă có
một tôn chỉ, một hướng tiến đến tột đỉnh của lẽ sống miên trường theo Đại-Đạo
rồi, chư hiền tất nhiên đă, đang và sẽ sống, sẽ dấn thân trong một thế giới hỗn
tạp này để tiến hóa bằng sự tu hành độ tha. Thế th́ nh́n ngay vào cuộc sống, chư
hiền phải là những người sống với tất cả ư nghĩa mà Thượng-Đế phó giao và an bài
thị hiện cho mỗi người một quyền năng, một sở hữu. Tuy khác nhau nhưng cũng đồng
tánh đồng chất như nhau, làm gương mẫu cho đời trông vào, từ những tiểu tiết của
sự ăn uống, xê dịch, sống c̣n trong đời vật chất tầm thường, mặc dầu những phong
thái ăn mặc ngôn ngữ giao tế ấy hoàn toàn là phần hữu vi vật chất, song phải
được thành h́nh bởi một động lực tinh thần mà giáo lư đạo đức đă lên khung.
Người
tín hữu sở dĩ khác đời là ở chỗ đó, ở chỗ đối với bản thân ḿnh th́ trong sạch
từ tư tưởng, lời nói, đến việc làm, ở tha nhân gia đ́nh hay xă hội th́ mưu được
sự ḥa thuận an b́nh lợi ích cho chung.
Ḿnh
muốn siêu thoát khỏi cái đời sống ô trược này th́ cũng mong ước cho kẻ khác được
như vậy bằng tấm gương chói lọi. Chẳng hạn muốn bảo thiên hạ cùng ăn chay, cùng
không sát sanh hại vật, cùng đem t́nh thương vô tư chan rưới khắp nơi, trước ư
muốn ấy là tự thân ḿnh đă sống trọn vẹn hy sinh hoàn toàn cho ư hướng ấy bằng
bất cứ khó khăn nào.
Vả lại
Đức Thượng-Đế Ngài ban cho loài người lẽ sống th́ lẽ sống phải được thể
hiện vuông tṛn linh động theo định luật đạo lư. Như thế Ngài mới vui v́ được
các con cái chứng minh rơ ràng về nguồn sáng tạo, đức háo sanh vô lượng vô biên
của Ngài.
Cho nên
vấn đề đem giáo lư hay thế gian gọi là văn hóa vào đời sống tầm thường chan ḥa
trong mọi lănh vực thấm nhuần được cốt tủy của sự thật, của lẽ thuần lương và
tốt đẹp rất là quan trọng, đứng vào bậc nhất trong quá tŕnh tiến bộ đạo đức con
người.
Những sự
kiện ấy ngày xưa các phái đạo gia thường cho đó là “Bất ngôn chi giáo”,
không dạy bảo thiên hạ bằng ngôn ngữ h́nh thức mà thiên hạ vẫn nghe theo làm
theo đúng đường. Các Đấng Tiên Vương ở thời cổ đại cũng hằng thể hiện được lẽ
sống linh hoạt ấy mà đem hạnh phúc thạnh trị cho muôn dân. Tinh thần ấy đến nay
vẫn c̣n giá trị to tát. Chư hiền đệ hiền muội lưu ư để làm đà phát triển cơ phổ
độ nhơn quần.
Thứ
hai - là phổ thông giáo lư trên h́nh thức giáo điều thuyết lư:
Giai
đoạn này là kết quả, là hậu thân của giai đoạn sống Đạo trọn vẹn ở trên.
Thật
vậy, trong xă hội đảo điên về mọi mặt này, con người ít khi b́nh thản tâm trí để
kiếm tầm những lẽ mầu vi huyền bí, những an ủi tinh thần nào xa xăm. Thái độ của
con người đời như vậy không phải tại họ lười biếng hay không ưa thích tự đáy
ḷng, nhưng tại hoàn cảnh phủ ngăn từ mọi chiều hướng đưa tới. Nhiệm vụ của
những người sống Đạo như ban năy, chư hiền đệ hiền muội là người hữu duyên đi
trước, có bổn phận phải phát huy đường hướng ấy lên trên mắt thiên hạ để họ thấy
mà tùy tiện cùng theo. Sự theo những giáo lư của Đại-Đạo mà chư hiền có sứ mạng
cầm nắm và phát huy không có nghĩa là theo chư hiền, v́ chư hiền chỉ là một tiểu
thiên địa, một con người như hàng vạn con người khác, chỉ khác là giác ngộ trước
lẽ Đạo và hướng dẫn người theo sau mà thôi.
Cũng cần
phải nói thêm là trên phương diện truyền bá giáo lư phải được thuần nhứt đúng
theo chơn truyền tân pháp, không được bẻ cong bởi tư tâm nào nếu không có Hội
Đồng Tam Giáo chỉnh tu.
Người
cầm đuốc dẫn đường luôn luôn phải là thông hiểu rơ đường nào phải đi, đường nào
phải tránh, không được lẫn lộn với nhau, cùng lúc phải giữ ǵn ngọn đuốc cho
sáng tỏ măi măi để ḿnh và mọi kẻ đi mút được khoảng đường. Sự vinh quang
thành công theo lư tưởng là ở đó.
Thi:
Hai đường phổ độ đến nhân sanh,
Phải được hy sinh để đạt thành;
Sống với Đạo Trời miên viễn sống,
Mọi thời mọi kẻ rạng thanh danh.
Sau vài
nét về phổ thông giáo lư, bây giờ chư hiền đệ hiền muội chịu khó nghe thêm, nhớ
lại vài nét đại cương về căn bản đồng nguyên Tam Giáo.
Sở dĩ
Bần Tăng nêu lại nơi đây v́ thấy chư hiền đệ muộn cũng đề cập tới.
Thứ
nhứt - Sự manh nha lư đồng nguyên Tam Giáo:
Này chư
hiền đệ hiền muội! như chư hiền đă biết: Tư tưởng Tam Giáo đồng nguyên đă khai
sinh từ những triều đại Đinh, Lê, Lư, Trần. Trước thời kỳ này, các tôn giáo như
Phật Giáo, Đạo Giáo và Nho Giáo đều biệt lập với nhau về thế đứng trong xă hội
lúc bấy giờ, nhưng bản chất con người Giao Chỉ vốn là hiếu ḥa nên sự thể hiện
tinh thần đồng nguyên ba nhà đạo giáo ấy qua các Đấng Tiên Vương cho mở những
trường thi Tam Giáo và cho những giáo lănh, những bậc tu hành mỗi phái này được
tham dự vào công cuộc đại sự quốc gia. Song le, những cuộc trao đổi thi thố tài
năng giữa ba nhà đạo giáo ấy khi xưa chỉ có tánh cách h́nh thức nông cạn mà
thôi.
V́ sao?
V́ ba nhà chỉ được quyền phát huy tôn giáo của ḿnh mà chưa có ư thức qui mô về
sự trao đổi giáo lư ḥa hiệp tinh thần, cho nên trải qua từng thời gian, phái
này thạnh bởi nắm được quyền bính nơi tay th́ phái kia phải chịu thối thân vào
nơi lặng lẽ để tu dưỡng hành đạo.
Tuy
nhiên, nói như vậy không phải là dân ḿnh thời ấy và dần dần những năm kế tiếp
không có tư tưởng đồng nguyên Tam Giáo. Chính tư tưởng đồng nguyên Tam Giáo ấy
được thể hiện đầy đủ nơi chốn dân gian qua đời sống nhàn tản tiêu dao xa lánh
lợi danh để tu tâm dưỡng tánh, hay có chăng làm những việc lành để khỏi bị luân
hồi kiếp nạn về sau, hay dốc chí đem tài đức của ḿnh ra để tề gia trị quốc.
Sự đồng
nguyên của ngày xưa là ở chỗ đó, không tác thành một hệ thống rơ rệt, một là có
tính cách thi thố tài năng với nhau, hai là bàng bạc trong mọi tầng lớp xă hội
nhân gian.
Sang
điểm thứ hai - Sự đồng nguyên Tam Giáo trong thời đại này:
Tục ngữ
có câu: “Có bột mới gột nên hồ”. Những tư tưởng dung ḥa Tam Giáo từ xưa
đă là những nền tảng của bột để sang đến thời kỳ này Đức Chí-Tôn mới thị
hiện để làm nên hồ, có đầy đủ một hệ thống giáo lư căn bản không sót từ xưa,
chẳng những từ cổ tới kim mà c̣n từ Đông sang Tây nữa.
Điểm
phong phú dồi dào sinh lực tinh thần ở thời kỳ Hạ Nguơn này là như thế. Tam
Giáo, Tứ Giáo và cả vạn giáo nữa để góp thành một tân Tôn Giáo mệnh danh là
Cao-Đài Giáo hay Đại-Đạo Tam-Kỳ Phổ-Độ. Nhưng lẽ sống dồi dào trên phương diện
tinh thần này không phải đơn thuần có sự sống ban cho nhơn loại rồi thôi, nhân
loại tha hồ mà hưởng. Nếu thế th́ nói làm chi nữa. Từ mấy chục năm nay, v́ bên
cạnh nguồn sống Đạo vô biên nhưng tín nhiệm này, trong xă hội loài người đă có
một sự phá giá rất to về sự sống, về lẽ sống tinh thần đi rồi. Lập lại thêm
những trạng huống ấy chi cho thêm đau ḷng ở kẻ chơn tu nhiệt thành ưa tế độ.
Thôi th́ hăy trở lại con đường phải làm sao để không hổ danh với nhiệm vụ dung
ḥa Tam Giáo hay vạn giáo, tức là chư hiền đệ hiền muội không phải theo lối xưa
của các v́ Vua muốn thử tài các ông đạo sĩ tăng lữ nữa, mà phải dung ḥa trên
tinh thần chơn thật.
Bần Tăng
muốn bảo rằng: mỗi khi chư hiền đứng lên nói lời đạo lư về tôn giáo ḿnh giữa
những bạn khác cũng nói lên giáo lư của họ, th́ chư hiền và những bạn khác không
phải cách biệt nhau bởi màn tư tưởng tranh đua với nhau, mong cho lời nói của
ḿnh ra được nhiều người hưởng ứng hơn các bạn khác. Như vậy sẽ không có ư nghĩa
đồng nguyên nào cả, mà chỉ là cuộc tranh tài nơi thí trường cho thiên hạ xem,
không hơn không kém.
Chư hiền
sứ mạng nên lưu tâm điều đó luôn để nâng đỡ các bạn ở những tôn giáo khác, để họ
không có một mặc cảm không tốt đẹp nào mỗi khi đặt chân lên bục, v́ giáo lư của
những giáo chủ ấy chư hiền mạnh dạn học hỏi thi hành lấy, các bậc giáo chủ khác
chư hiền dám thờ phụng lấy, th́ sá chi việc nâng đỡ tận t́nh đối với những kẻ
anh em.
Hỡi chư hiền đệ hiền
muội!
Thi:
Đó là Tam Giáo được đồng nguyên,
Về với ông cha một chiếc thuyền;
Thuyền Đạo đóng bằng tư tưởng Đạo,
Cho tṛn danh nghĩa Đấng Cao Thiên.
-o-
Thiên Địa giao nhơn lẽ sống c̣n,
Lập đời Thánh Đức chẳng chi hơn;
Là tâm là tánh là công quả,
Đều thể hiện trong sự Thánh nhơn.
-o-
Nữ nam tín hữu nhớ lời,
Quy nguyên vạn giáo Thầy Trời chủ trương.
Giă từ đàn nội tam ban,
Điển Thiên lần trở Niết Bàn dời chơn.
Thăng...
|